In alle culturen was men zich bewust van het belang om regelmatig momenten van verstilling en herijking te creëren waarin er even afstand genomen wordt van de dagelijkse gang van zaken, waarmee we als het ware weer terugkeren naar de kern, naar de essentie, om van daaruit weer, met hernieuwd perspectief, terug kunnen keren in de dagelijkse gang van zaken. Er werd dan ook altijd ruimte voor rituelen van herverbinding gemaakt.

 

Waar we ons in het Westen hiervan voorheen regelmatig via bijvoorbeeld de zondagsrust of sabbat bewust werden gemaakt, zijn er tegenwoordig nog maar weinig maatschappelijke structuren over die ons hieraan helpen herinneren. Van de feestdagen die er zijn, is voor velen de achterliggende betekenis en belang ervan verloren gegaan.

 

Het woord ritueel komt oorspronkelijk van het Sanskriet woord ‘rita’ en dat betekent ‘orde’ : een ritueel is in diepste zin een herbevestiging van de kosmische orde. Veel rituelen zijn dan ook gebonden aan seizoensovergangen (die later vaak verbonden zijn geraakt aan religieuze vieringen) maar ook met specifieke overgangen in het menselijk bestaan. Een ritueel is altijd een rite de passage – van een oude naar een nieuwe ordening. Veel van deze rituelen zijn in de recente tijd hun achterliggende betekenis kwijt geraakt.

 

Wat is bijvoorbeeld de oorsprong en achterliggende essentie van Kerst, Halloween, Carnaval, Pasen, de zonnewendes en Pinksteren? In deze reeks zullen we de diepere achtergronden en betekenis van enkele in onze samenleving nog steeds aanwezige echo’s van rituelen en rites de passage verkennen en hier een vitale nieuwe vorm voor proberen te vinden.

 

Meld je vooral aan voor de reeks! Het belang van rituelen, het herbevestigen van orde in een soms chaotische wereld, is immers niet minder, maar misschien zelfs belangrijker dan ooit geworden. 

​

Praktische informatie

• Structuur van de reeks: één sessie per maand.

• Looptijd: in ieder geval vanaf december 2024 t/m juni 2025. Mogelijk zetten we de reeks daarna door, hierover zal t.z.t. worden gecommuniceerd. 

• Locatie: Online, en er zijn 5 plekken beschikbaar 'live' aan tafel bij Matthijs Schouten en Louis in Utrecht (15 minuten lopen van Centraal Station).

• Tijd: 19.30 - 20.30u. Uitloop (napraten voor wie wil) tot 21.00u. 

• Groepsgrootte: 5 personen live in Utrecht, online groepsgrootte is onbeperkt.

​​

Data

• Sessie 1: De winterzonnewende & kerst - 2 december

• Sessie 2: De rustdag - 20 januari

• Sessie 3: Carnaval - 27 februari

• Sessie 4: Pasen - 2 april 

• Sessie 5: Hemelvaart & Pinksteren - 28 mei

• Sessie 6: Zonnewende: de langste dag - 16 juni

​

Aanmelden en kosten ​​

• €12,50 per sessie. 

• Je kunt je aanmelden door onderstaand formulier in te vullen. Hierbij graag aangeven of je online of fysiek aanwezig wilt zijn. Selectie gaat op basis van volgorde van inschrijving. 

• Wij zullen t.z.t. per e-mail een zoom-link toesturen die toegang geeft tot de online sessie.

• Mocht inschrijven via het formulier niet lukken dan kan je een e-mail sturen naar info@theoikoscollective.com.​​​​​

​​​​

Over de sessies

​

1 - De winterzonnewende & Kerst

Maandag 2 december

​​​

Midwinter is een wezenlijk keerpunt in het jaar. Wat naar binnen gegaan is richt zich nu weer naar buiten.

Het duister wordt weer licht. Dit is in vele culturen gevierd en in het Christendom verbonden geraakt met de geboorte van Jezus die het licht weer in de wereld brengt. Deze tijd wordt ook gekenmerkt door allerlei symbolen van eeuwig leven, zoals bijvoorbeeld de wintergroene kerstboom; daarmee worden we jaarlijks herinnerd aan de cyclische aard en steeds hernieuwende kracht van het bestaan.

​

2 - De Rustdag

Maandag 20 januari

 

Het besef dat er in de natuur en de kosmos processen zijn die zich in een vast patroon herhalen, is zo oud als het menselijk bewustzijn zelf. Later zijn daar indelingen van maanden en weken ingepast. Het belang van rust is daar al sinds mensenheugenis een essentieel onderdeel van: in vele tradities wordt een dag per week aangewezen als moment van rust. In de Joods-Christelijke traditie geldt bijvoorbeeld dat er geen scheppende arbeid plaats hoort te vinden op deze dag. De wijsheid om regelmatig en gemeenschappelijk rust te nemen om wat orde in de chaos te scheppen lijken we al een tijdje kwijt te zijn in onze 24-uurs economie. Wellicht is het verstandig dit toch nog eens nader te onderzoeken…

​​

3 - Carnaval

Donderdag 27 februari

 

Veertig dagen voor Pasen begint in de christelijke traditie de vastentijd waarin de gelovige zich ter voorbereiding op het Paasmysterie zich allerlei fysieke geneugten ontzegt. 

Om deze veertig dagen van onthouding in te leiden is er Carnaval. Je zou kunnen zeggen: drie dagen braspartij! De diepere betekenis van Carnaval ligt in de toegestane chaos ter voorbereiding op de opnieuw ingestelde maatschappelijke ordening. Daarmee is het het feest van de omkering der rollen en patronen en structuren. In diepste zin gaat het dus om het doorlopen van de chaos om de orde weer te herstellen: een terugkerend patroon in natuur, mens en samenleving.

 

4 - Pasen

Woensdag 2 april

​

Pasen is in onze cultuur het feest van de wederopstanding uit de dood van Jezus. 

Het is ook in vele culturen een lentefeest en een feest van de hernieuwing van het leven. Verder wordt het geassocieerd met vuur, en het Paasvuur, het vuur waaruit je hernieuwd herrijst. Deze en vele andere betekenissen van Pasen onderzoeken we en maken we weer actueel (en doen we zo wellicht herrijzen:).

​

5 - Hemelvaart en Pinksteren 

Woensdag 28 mei

​

Voor velen is de betekenis van Pinksteren verloren gegaan. Het Pinksterfeest verwijst naar de ‘uitstorting van de Heilige Geest.’ Het Pinksterfeest gedenkt dat de leerlingen van Jezus bevangen werden door de Heilige Geest; dat wil zeggen dat de andere (goddelijke) wereld zich in hen manifesteerde op zo'n wijze dat ze, zo gaat het verhaal, zelfs ‘in tongen’ konden spreken. Daarmee is Pinksteren eigenlijk een dag waarin ‘het goddelijke’ in de wereld hoorbaar is.

​

6 - Zonnewende: de langste dag

Maandag 16 juni

​

Midzomer is een magische dag omdat dat wat naar buiten gegaan is zijn hoogtepunt bereikt en zich weer begint terug te trekken. Een omkering van extravert naar introvert, van buiten naar binnen. 

En in die wending ligt magie verscholen, zoals Shakespeare in z’n ‘A Midsummer Night’s Dream’ ten tonele bracht.

Waarom en welke magie er in deze langste dag aanwezig is gaan we in deze bijeenkomst onderzoeken.